Wie alcohol drinkt of drugs gebruikt, is niet meer in staat om een auto te besturen. Dat weten we allemaal. Maar wist je dat de inhoud van je medicijnkastje ook behoorlijk gevaarlijk kan zijn achter het stuur? “Er zijn verschillende geneesmiddelen die een invloed kunnen hebben op je reactievermogen en alertheid”, vertelt apotheker Julie Van Melckebeke. “En dan heb ik het niet alleen over slaapmiddelen. Ook met allergiepilletjes en bepaalde hoestsiropen let je beter op.”

“Veel bestuurders onderschatten de impact van medicijnen op hun rijvaardigheid”, vindt Julie. “Volgens een recente studie kan de consumptie van bepaalde geneesmiddelen je risico op ongevallen vergroten met een factor van twee tot tien. Dat effect is vergelijkbaar met een alcoholconcentratie in je bloed tussen 0,5 en 0,8 promille. Wanneer een geneesmiddel zo’n risico met zich meebrengt, brengt de arts je normaal gezien op de hoogte van de mogelijke bijwerkingen. Maar ook in andere situaties lees je best even de bijsluiter door. Daarin staat altijd info over je geschiktheid om te rijden of machines te besturen.”

Bijwerkingen achter het stuur

“Het spreekt voor zich dat je moet opletten met slaapmedicatie en kalmerende geneesmiddelen zoals Xanax®. Die maken je suf en vermoeid, waardoor je reactievermogen afneemt en je minder alert bent voor gevaarlijke situaties. Die slaperigheid komt trouwens ook weleens voor als bijwerking bij pilletjes tegen de allergie, zoals Cetirizine®, bij medicatie tegen reisziekte, zoals R Calm®, en bij hoestsiropen op basis van codeïne. Ook met andere opioïden – heel sterke pijnstillers, tramadol en morfine bijvoorbeeld – let je best op dat je niet indommelt achter het stuur. Maar geen zorgen, gewone ontstekingsremmers en pijnstillers zoals Ibuprofen hebben die bijwerkingen niet.”

Daarnaast zijn er ook medicijnen – denk aan bepaalde antipsychotica of stimulantia bij ADHD, zoals Rilatine® – die een gevoel van agressie of impulsief gedrag kunnen uitlokken. Gevolg? “Je kan risico’s moeilijker inschatten en hebt minder oog voor gevaar”, legt Julie uit. “En natuurlijk vormen ook de geneesmiddelen die je duizelig maken of het zicht beïnvloeden een grote categorie: oogdruppels die de pupil verwijden, oogzalven waardoor je tijdelijk wazig ziet ... Na een bezoekje aan de oogarts ben je dus beter extra voorzichtig.”

Rijgeschiktheidsattest

Bestaan er geneesmiddelen waarbij het volledig verboden is om met de auto te rijden? “Nee, er is geen wet die autorijden verbiedt wanneer je voorgeschreven, legale medicijnen gebruikt. Maar het kan wél meespelen bij je autoverzekering. Patiënten met epilepsie, een hartaandoening of diabetes moeten soms even wachten voor hun behandeling volledig op punt staat. Gedurende die periode kan de behandelende arts het autorijden tijdelijk afraden. Een epilepsieaanval, hartritmestoornis of te lage bloedsuikerwaarde kan immers vrij onverwacht bewustzijnsverlies veroorzaken. Zodra de juiste medicatie aanslaat en het risico op zo’n levensbedreigende situatie is afgenomen, geeft de dokter groen licht in de vorm van een rijgeschiktheidsattest. Is de patiënt niet in het bezit van zo’n attest en veroorzaakt hij of zij een ongeval? Dan mag de verzekeraar zich terugtrekken zonder de schade uit te betalen.”

Medicinale cannabis

Patiënten met MS of chronische pijnen krijgen soms medicinale cannabis voorgeschreven. “Ook dan is het niet verboden om achter het stuur te kruipen. Want bij medicinale bereidingen op basis van cannabis gebruiken apothekers alleen een zuivere vorm, waar de THC uitgefilterd wordt. Dat is het deeltje van de cannabisplant met de psychoactieve eigenschap. Wie zulke medicijnen neemt, heeft dus wel de voordelen van het pijnstillende en spierrelaxerende effect, maar zonder ‘high’-gevoel. Bij een drugstest geven deze cannabisproducten dan ook geen positief resultaat. Maar let op, dat geldt enkel voor geneesmiddelen die op een legale manier verkregen zijn: op voorschrift en via een apotheek. Producten die in online webshops of via allerlei andere circuits verkocht worden, zijn niet altijd even koosjer.”

Tips op doktersvoorschrift

“Hou je altijd aan de voorgeschreven dosis”, geeft Julie nog mee. “En neem je medicatie op het juiste tijdstip. Geneesmiddelen met een sederende bijwerking – waar je dus moe van wordt – neem je beter ’s avonds in. Ben je zo slaperig dat je niet meer in staat bent om te rijden? Parkeer dan de wagen en rij niet meer verder. Liters koffie drinken heeft geen zin, want cafeïne maskeert de neveneffecten niet.”

Vooral aan het begin van een nieuwe behandeling moet je extra waakzaam zijn. “Soms moet het lichaam gewoon even wennen en zijn de nevenwerkingen van voorbijgaande aard. Dat is bijvoorbeeld het geval bij antidepressiva. Nog een tip: gebruik nooit zomaar medicatie van anderen. Een geneesmiddel dat goed werkt voor je vriend of familielid, kan bij jou heel anders uitpakken. En last, but not least – integendeel: alcohol kan de bijwerkingen van je medicatie versterken. Een combinatie die je dus beter vermijdt.”

Je rijvaardigheid opkrikken met nog meer veiligheidstips? Onze ervaren instructeurs staan klaar om je wegwijs te maken in het verkeer. Ons aanbod ontdek je hier!